Turan Dursun Hayatını Anlatıyor – Şule Perinçek 

Sf: 5
“En mutlu, coşkulu olduğum bir dönem. Yaşamayı çok seven bir insanım. Ancak hiçbir zaman kendi yaşamımı öne çıkaracak kadar bencil olmadım. Söz konusu olan bir tek benim yaşamım. Başkalarınınki de var. Başka bir dünya kurulsun istiyorum.” Turan Dursun
22 Haziran 1990

Sf: 9
İslamın toplumumuzda bin yıllık bir tarihi var, ama insanlarımız İslamı da dinleri de bilmiyor.

Sf: 10
Çürüyen bir burjuvazi toplumu kendi statükosuna İslami ideoloji aracılığıyla bağlanıyor. Bunun için arkada kalan bin yılın hakim sınıflarının elinde olmayan araçlara sahiptir: Basın, televizyon, radyo, okullar, Kur’an kursları, vakıflar, İslami ideolojiyi geçmişle karşılaştırılamayacak ölçülerde yayıyorlar. Bugün tarikat ağı, Toplumun Osmanlı döneminden çok geniş kesimlerini sarmıştır.
Turan Dursun’un İslam ulemasına iki üstünlüğü vardır. Birincisi, gerçeğe bağlıdır. İkincisi, İslamı ve dinleri onlardan çok çok daha iyi bilmektedir. İslam ulemasının Turan Dursun’un bilgisi karşısında nasıl eziklik içinde olduğu biliniyor.

Sf: 11
CIA’nın Orta Doğu Masası Şeflerinden Graham Fuller’in Türkiye’ye ‘’Ilımlı İslam’’ı uygun bulduğunu hatırlayacak olursak, Turan Dursun’un Aydınlanma hareketinin ne denli büyük güçlerin baskısını göğüslemek durumunda olduğunu daha iyi görürüz.

Sf: 12
Şule Perinçek, bu amaçla Turan Dursun ile 21 Haziran 1990 Perşembe gününden başlayarak birkaç gün süren uzun bir görüşme yaptı. Görüşmenin tamamına yakını ses bantlarına kaydedildi. Turan Dursun’un vapurda ve Cağaloğlu yokuşunu tırmanırken anlattıkları ise, el yazısıyla tutulan notlarla saptandı.
Turan Dursun, bu görüşme yayımlanmadan 4 Eylül 1990 günü karanlığın kurşunlarına hedef oldu. Görüşmenin bazı bölümleri özet halinde öldürülmesinden sonra ilk Yüzyıl (2000’e Doğru) dergisinde çıktı. Ancak görüşmenin tamamı ilk kez elinizdeki kitapla gün ışığına kavuşuyor.

Sf: 13
İslamiyet ise, Hıristiyanlıktan zaman olarak altı yüzyıl sonra ortaya çıkmakla birlikte, Ortadoğu’da meta ekonomisinin kıyısında kalan daha geri bir bölgenin, ticaret uygarlığına katılmasına önderlik etti.
Aydınlanma yönündeki her atılımı gericilikle birleşerek boğmaya yöneldi.

Sf: 14
Turan dursun öldürüldüğü zaman, Diyarbakır E Tipi cezaevinde tutuklu idi. Ona halkın duyduğu büyük sevgiye, orada da tanık oldum. Diyarbakır’dan eşim Şule Perinçek’e yazdığım satırlar, yüreğinde gerçek sevgisi olan herkesle paylaştığım duyguları yansıtıyordu:

Sf: 15
“Gerçeği ve kendimi nasıl öyle öksüz hissettim, bilemezsin. Kendime öylesine acıdım ki! Şimdi biz toplum olarak İslamı kimden, nasıl öğreneceğiz? Kim on yıllarını verecek de, küçük yaşlardan medreselerin boşluklarına yatarak öğrenecek İslamı?  Turan Dursun, İslamı hem içinde hem dışında biliyordu. Sümerler’e, Babim’e, Mısır’a, Museviliğe ve Hıristiyanlığa uzanan kaynaklarıyla biliyordu.
Onu yitirince, ona ait ne bulabilirim diye deli gibi aradım buralarda. İbnî Haldun’un Mukaddime’sini buldum. Turan Dursun çevirmiş ve Önsöz yazmıştı. Yeniden okudum. O Önsöz’ü yazacak çok insan yok. O çeviriyi yapabilecek ikinci bir insan yok. 14. yüzyıl Arapçası’nı da biliyordur, Peygamber döneminin 7. yüzyıl Arapçası’nı da…
Yazarken, kafamda somut bir okur kararlaştırır ve hep ona hitap edermiş gibi yazarım. Ağustos ayının Teori dergisinde çıkan ‘’Laikliğin Toplumsal, Siyasal, Felsefi Boyutları’’nın bir çok bölümünü hep Turan Dursun’la konuşur gibi yazmıştım. Materyalizmin Ulusal Kaynakları konusunu işleyen hacimli bir kitaba dönüşecek çalışmalarımı onunla tartışmayı o kadar çok özlüyorum ki. O nedenle sana görüşte ‘’Turan Dursun okudu mu yazıyı’’ diye sormuştum. Uzun uzun, günlerce konuşmak istiyordum onunla. Özellikle İslama ilişkin bölümlerde onun uyarılarına, derinleştirmelerine çok ihtiyaç duyuyorum. Bilimsel çalışma konusunda coşkusu olan, adeta kendinden geçen birkaç insandan biriydi. O cezbeyi, o sarhoşluğu paylaşmak bana tarifsiz mutluluk veriyordu.
Cemal Süreya’dan sonra Turan Dursun’u da yitirmek, bende ‘hayat çok kurulaştı ve renksizleşti’ duygusu yarattı. Yalnız gerçek dostlar değil, halis dostluk da vuruldu. Dostluğun erozyona uğradığı bir dünyada asıl felaket bu!
Bu Önsöz’ü bir gerçekle bağlıyorum:
Turan Dursun’a arkadan sıkılan kurşunlar, Turan Dursun Üniversitesi’nin öğretimini durduramadı. Sanki toplumumuzda İslamı ve dinleri öğrenme merakı böyle bir kurşun sesini bekliyordu. Turan Dursun’un öğrencilerinin sayısı, onbinlerden yüzbinlere yükseldi.”
Doğu Perinçek – 1 Kasım 1992

Sf: 18
-Kaç doğumlusunuz?
-1934 doğumluyum. Onların yanında önce, Kürtçeyi bilmiyordum, Kürtçe öğrendim. Benim ilk romanım o yaşamımın bir kesitini içine alıyor. Adı da Kulleteyn. Kulleteyn bir havuz demektir. Orada hemen her köyde var. Havuzun içinde hemen her tür pislik var. Ama Şafi mezhebine göre o kadar su pislik götürmediği için temiz sayılır. Onunla taharet yaparlar, aptes ve boy aptesi alırlar. Oralarını buralarını yıkarlar. Her türlü pislik dökülür. Zaten çevresi çöplüktür. Külleri yığarlar çevresine, çöpleri dökerler. Çocuklar gelirler o kulleteynin çevresine işlerler, büyük küçük apteslerini yaparlar. Onlardan çıkan pislikleri, artıkları tavuklar karıştırır, küllüklere bulaştırır ve kulleteyne döker. Bir yandan başka türlü pislikleri de içine alır. Artık öyle bir hale gelmiştir ki, kulleteynin yüzü bir tabaka olmuştur. Su tabakadan gözükmez pek, bataklık gibi gözükür kulleteyn. Ama üzerindeki kalın tabakayı, pislik tabakasını elleriyle o tarafa bu tarafa iterler, suyu alırlar ve kullanırlar. Yani böyle bir durum. Fakat ben Hanefi mezhebinden olduğum için, ‘’Hanefi mezhebine göre caiz değildir’’ diye uzak bir yere giderdim, suyu bir çeşmeden kullanır, aptesimi alırdım. O zaman daha 7-8 yaşlarında idim.
İlkokula falan gitmedim. İlkokula gitmeyi nasıl da düşlerdim! Çünkü bir kez kente gittiğimde görmüştüm çocukları. Cicili bicili giyinmişlerdi. Okul önlükleri bana çok çarpıcı gelmişti. Onları düşümde bile görmüştüm. Kendimi o giysiler içinden görmüştüm. Ama tabii o gâvur işi sayıldığı için yaklaştırılmamıştım.

Sf: 21
En azından 2000 kadar Arapça şiir ezberledim. Bazıları çok da hoşuma gider. Zaman zaman söylerim. İsterseniz bir tanesini söyleyeyim. Muhammed’den önceki dönemin şairlerinden Mütelemmis’in dört dizelik bir şiirini söyleyeyim. [Arapça kıtayı okuyor]
Diyor ki:
‘’İki aşağılıktan başka zulüm ve baskı altında kalan olmaz. Bu iki aşağılıktan biri ortalık
Eşeğidir ve biri de çividir. Ortalık eşeği çürük bir ipe bağlıdır. Öyleyken bu ipi koparıp
gideyim demez. Çivinin de sürekli başına vurur dururlar. Ezilir ve ses çıkarmaz’’

Sf: 22
Bir Kavl Ahmet diye bir şey var. Aslında Kul Ahmet’tir de, onu okuyamamışlar, Kavl diye okumuşlar. Çünkü Arapça’da hem Kul okunur o, hem de Kavl. Kavl, söz demektir. Oranın insanı Türk olmadığı için Kul Ahmet’in adını Kavl Ahmet diye söylemiştir. Bütün Doğu’da bu kitap okutulur, Kavl Ahmet diye bilinir.

Sf: 23
-Tek başınıza kalıyorsunuz öyle değil mi?
-Tabii, tabii. Bende cami de kalıyordum. Camilerde Kürt öğrencilerle birlikte. Zekât toplardık. Zekât getirilirdi. Toprak ürünlerinin onda biri hâlâ toplanır orda. Devlet ayrı vergi toplar, mollar ayrı vergi toplar. Daha doğrusu şeyh adına, ağa adına fitre ve vergiler toplanır, getirilir. Gelenlerle oradaki öğrenciler geçinirler.
Tabii bu arada öğrenciler köylerden de yiyecek alır, toplarlar. Öyle ilginç durumlar meydana gelir ki, bu toplama işinde. Kulplu kazanlar vardır. Kulplu kazanların ortasından ağaçlar sokulur. Öğrencinin biri bir sapından, öteki diğer sapından tutar. Ev ev dolaşırlar. Şimdi diyelim sizin eve geldik, kapınız çalınır. Siz bilirsiniz ki, fakih geldi, fakih derler öğrencilere. Evde ne varsa, ne pişmişse ondan bir kap yemek getirirsiniz. Varsayalım bu bir kap çorbadır, Çorbayı kazana dökersiniz. Öbür evde süt vardır, döker aynı kazana. Bir başka evde pekmez var, aynı kazanın içine… Yani etlisi, sütlüsü.. tatlısı ne varsa, aynı kazanın içinde birikir. Kendine özgü bir karışım oluşur. Bu karışım getirilir, hücre denilen bir yer vardır caminin bitişiğinde. Hücre oda demek. O hücrede bölüştürülür. Kimilerinin tabakları vardır, hazırlamışlardır. Bir tek tabak. Öğrenci bulabilmişse ancak bir tane tabağı vardır. Kimisinin de hiç tabağı yoktur, ekmeğin üzerine dökülür o karışım. Sağdan soldan dökülmesin diye de ekmeği çabuk çabuk yalar. Tam dökülmeyecek duruma geldiğinde artık ne kadar yiyecekse o kadar yer. Ne kadar yiyecekse dediğim, yani onu üç öğün yemek zorunda. Belki bitirmek isteyecektir onu, ama öğleye ne yesin, akşama ne yesin. Onun için canı istese de onu bitiremez, saklayacak.
-Sizin tabağınız var mıydı?
-Benim tabağım yoktu. Götürüp bir yere saklamaya çalışırdım. Saklasam, bulan yer. Artık nerede saklarsın bir soba deliğinde, şurada burada…
Kimi zaman hiçbir yer bulamazsınız, yastığın, minderin altına koyarsınız, yağlanır tabi ki.
Bitlerle de zaten özdeş duruma gelmiştik. Yani bit ve biz oralıydık. Bit oranın ayrılmazıydı, yaşanan yerin ayrılmaz parçasıydı.

Sf: 25
-Kaç yıl sürdü orada eğitiminiz?
-12 ya da 13 yaşına değin. Orada okuyacağım kadarını bitirdim. Şafilerin içinde, Kürtlerin içinde okuyacağım kadarını okudum.
-Onlar Şafiî miydi?
-Tabi, tabi hepsi Şafiîydi.
-Peki, babanız nasıl izin verdi, Şafiî değil.
-Babam Hanefi de, hepsi Sünni. Şimdi Sünni mezhepleri Şafiî, Hanefi, Maliki, Hanbeli. Bunların dışındakilere pek değer vermezler. Alevilere çok korkunç düşmanlığı var babamın. Babam bir Hıristiyana bir Yahudiye yer veriri de, Aleviye kesinlikle yer vermez.
-Köpeklerle aranız nasıl?
-Köpeklerden çok korkagelmişimdir. Köpek dediniz, değil mi.?
-Evet.
-Her zaman korkagelmişimdir. Çünkü yemekleri toplarken evlere giderdik, köpeklerle karşılaşırdık. Isırılma olayı olduğu için.
-Şafiîler el sürmüyorlar, değil mi?
-Evet, Şafiîler el sürmezler. Sürmezlerde köpek, kulleteyne girer, başını sokar, oradan su içer de, yine de gidip oradan su kullanırlardı. Hem el sürmezler, hem de köpeklerle içli dışlıdırlar.

Sf: 26
-Batı’ya ilk gelişiniz.
-Yok hayır, bu kesim, Türkler’deki ilk başlayışım Adana’nın Dörtyol ilçesinde oldu. Orada da Molla Zahid vardı. Molla Zahid’de okumuştum. Türk hocası. Fakat oralarda hep bana Kürtoğlu derlerdi. Çünkü çok az bildiğim Türkçe, hep Doğu’daki Kürtçe ile karışık olan Türkçe’ydi. O bozuk Türkçe’yle bitirdim Türk kesimindeki okullarımı. Konya’nın Çumra ilçesindeki Tahir Efendi’yi alışılmadık bir hoca olarak gördüm. Çünkü, adam kahveye gidiyor; eli arkasında kahveden girdiği zaman kahvedekiler, hoca efendinin türküsüyle şarkısını koyun diyorlar. O zaman gramofonlar vardı. Hocaya bir dinletirlerdi. Hiç oturmazdı hoca. Dinler, çıkar giderdi. Öyle bir gururlu hocaydı ki! Vali gelmiş, kendisi de orada sıradan bir ilçe camisinin imamı. Kaymakam hocayı valiye tanıtıyor. Valinin nasıl olduysa adını öğrenmiş hoca, Ahmet diyelim, ‘’Ahmet nasılsın’’ diyor. Vali şaşırıyor. Hiç beklemediği bir şey.
Hoca kendisini çok âlim gördüğü için, ‘’Mademki ben âlimim herkesin bana saygı göstermesi gerekir. Vali de kim oluyormuş’’ filan derdi. Ama bu adamın namaz kılmadığını söylerlerdi. İçki içiyor derledi, falan. Belki de öyleydi. Ama tabii ben tanık olmadım. O hocaya gittim, ama hoca hiç öğrenci filan okutmazmış. Yalnız çok ünlüydü. Burada bütün hepsini bitirdikten sonra Mısır’a gitmiş, orada da okumuş. Sürekli birçok ülkede olmuş bir hoca. Ben gittim, Kazvini’yi okumak istediğimi söyledim: ‘’Beni okutabilir misiniz, beni köle sayın’’. Hep böyle derdim, her gittiğim hocaya zaten. ‘’Ben sizin kölenizim, beni köle olarak sayın’’ derdim. Kabul ederse kalırdım.
-Yol paranızı nasıl karşılıyordunuz?
-Camilerde, caminin içinde kapıların önüne mendil serip ‘’talebeye yardım, hafıza yardım’’ artık nasıl söylenirse, para isterdim. Ama daha sonra müftü olduğum zaman bana bağış yapılacak diye aklım giderdi. Bu yüzden mevlitlere bile gitmezdim. Tekirdağ’da 1958’de müftü vekilliği yaparken maaşım 135 liraydı, 80 lira da kira veriyordum. Geçinebilmek için Cabbar Ağa’nın hamamında bilet kesiyordum. Bir gün temek atmak için duaya çağırdılar. Yakın dostlarımdı, kıramadım gittim. Duaya başlarken, ‘’en kimin için’’ diye sordum. ‘’Vilayetin müftüsü, ayıptır, kiradan kurtaralım’’ demişler. Ev benim içinmiş. ‘’Kimsenin benim onurumla oynamaya hakkı yok, sizi mahkemeye vereceğim’’ diye bırakıp geldim. Yani o bağıştan tiksinti oluştu çocuk yaştayken. Fakat başka bir yolu yoktu. Ancak onları toplayacaktım ki, Basra’da, Kûfe’de olmayacak ölçüde hoca olmanın yolunu bulayım. O şekilde topladığım paralarla idare ettim.
Evet, hocaya gittim beni oktur musun dedim. Hoca, ‘’benim talebe okutmadığımı sana söylemediler mi?’’ dedi. ‘’Ama efendim başka bir çarem yoktu, size geldim, beni okutun.’’ ‘’Sen Kazvini’yi okuyabilir misin’’ dedi. Siz okutursanız okurum, dedim.
Hoca bir imtihan etti beni. Çarpıldı. Beklemediği bir şey. İnanılacak bir şey değil. Öyle böyle şeyleri okudum, bildiğimi gösterdim ki, onu, diyelim bir Kayseri, bir Konya müftüsü bilmez. Öyle bir çocuğum, inanılır gibi değil. ‘’Seni okuturum ama 100 lira alırım’’ dedi. Şimdi ben 100 lirayı nasıl veririm hocaya? Bana kim 100 lirayı verecek ki hocaya vereyim? Hep bulunduğum yerlerde bağışlarla okumuşum. Hem hocalar hiç para almazdı. Öyle bir gelenek yoktu. Okuturlar, ama para almazlardı.
Oralarda buralarda dolaşıyordum. Salak salak, düşünceli düşünceli dolaşırken, esans kutusu ile esans satan biriyle karşılaştım. Düşünceli durumum dikkatini çekmiş. Durumu anlattım. Adam tuttu, o kâfirdir, dinsizdir, bilmem nedir dedi. Sonra ‘’Bu esans kutusunu sana veririm, sen satarsın, geliri paylaşırız’’ dedi. ‘’Peki’’ dedim. O birtakım hadisler söyledi bana. Satarken söyleyeyim diye. Dedim, böyle hadis yok. ‘’Sen yokluğuna mokluğuna bakma dedi, daha uydurabilirsen sen de uydur.’’ Bazı hadisler de ben uydurdum. Esansların hangisini peygamber severmiş, hangisi kullanılırsa sevap olurmuş. Arapça söyleyince dua gibi oluyor bunlar. [Arapça söylüyor.]
Kim peygamberin kokusunu koklamak isterse, işte kırmızı gül yağlarını koklayabilir. Ondan çok para geliyordu. Bir bakkal dükkânında benim yaşlarımda ya da benden birkaç yaş daha büyük bir çocuk vardı, o da okumak istiyordu. ‘’Arapça okuyabilir miyim’’ dedi. ‘’Okursun, ben okuturum’’ dedim. ‘’Ama sende hocanın parasına ortak olacaksın.’’ Amacım onun okuması değil, hocanın parasına ortak yapmak. Sonra o da müftü oldu, emekli oldu. Ankara’nın Elmadağ Müftüsü oldu. Ve esans kutusu ile Kazvini’yi bitirdim, hocadan okudum. Hocadan farklı bir icazetname aldım. İşte şu, şu, şu ilimleri bitirmiştir, diye. On iki ilim denilen şeyi hem Şafiî, hem Hanefi yöntemiyle bitirmiştim. Yine daha çocuk yaştayken geldim, müftü, vaiz olmak istiyorum, dedim. Daha askerliğimi yapmamıştım. O zaman sanırım bitirdiğimde 17-18 yaşlarında filandım.
-Ne kadar süre kaldınız orada?
-Çumra’da, bir-birbuçuk yıl kadar. Ondan öncede dolaşmıştım bir süre. En son Kazvini’yi okudum icazeti aldım hocadan.

Sf: 29
Allah’la İlk Kavgam
-Bu arada sosyal hayatınız nasıldı? Nerede kalıyordunuz örneğin?
-Esans satan adamın adamın evinde kalmıştım. Bana evini de açmıştı. İki tane çocuğu vardı. Duvarda bir saat vardı, tık tık ederdi. Çocuklarını öyle bir alıştırmıştı ki, onlar da Allah Allah derlerdi. Kendilerini saate uydururlardı. Adam bir yandan öyleydi, bir yandan da ticarette her türlü hileyi yapardı. Ama işime yaramıştı. İlk kez kendime takım elbise yaptırmıştım. Hiç öyle bir şey görmemiştim daha önce.
İlk don giydiğim zaman Adana’daydım. Donumu görsünler diye… Şişman bir kız sevmiştim karşıda oturuyor, şişman mişman, kız olsun da ne olursa olsun, gördüm beğendim. Bu kıza nasıl kendimi beğendiririm, donumu görürse… Dama çıkmıştım, çabalıyorum ki, kız bana doğru baksın. Kız bir türlü bakmıyordu. Yani epeyce çaba harcamıştım, kızın ilgisini çekmek için, donuma baksın diye. Kız hiç farkında bile değil, sadece ben gördüm kızı.
Ama öğrenciliğimde, âşık olduğum kızlar olmuştu. 7 yaşındayken aşık olmuştum. Bir de Kargalık köyünden âşık olmuştum. Safi diye bir kız. Allahla kavgalaştığım zamanlardan birindeydi kızla arkadaşlığım. Sevgili olmuştuk. Kız beni ayartmıştı. Ailesi bizim evlenmemizi istiyordu. Küçüklükten, yani dokuz yaşını buldun mu, şeriata göre evlendirilir. Kız dokuz yaşına geldi mi tamam. Kız beni hep ayarttı. Bazı şeyleri ben bilmezdim. Kız ‘’soyun, işte şöyle, böyle’’ yani benim hiç bilmediğim şeyleri kız göstermişti o sıralar.
Epeyce ilişkiler, duygusal ilişkiler gelişmişti kızla aramızda. Fakat kızın bir ablası vardı çarpık çurpuk, Allahla kavgam ondan. Rüyamda Allahı görmüştüm. Bir söğüdü yontuyordu. Bir ayağını söğüdün aşağısına koymuş, bir ayağını yukarısına. Dallarını falan yontuyor. Herkes çevresine toplanmıştı. Ben bir fırsatını buldum, sokuldum. ‘’Kim bu?’’ diye sordum. Allah, dediler. ‘’Peki, söyleyeceklerim var’’ dedim. Önce kızmaması için yemin ettirdim. Yemin etti. ‘’Valla billa kızmam’’ dedi.
‘’Ben senin yaptığın işleri beğenmiyorum, ben senin yerinde olsam bunları yapmazdım. Madem cenneti yaratacaktın, bu dünyayı niye yarattın? Sonra Safi’yi çok güzel yaratmışsın. Sabo, Safi’nin ablası. Çocuk felci mi geçirmiş nedir, küçükken yatalak olmuştu. Çok üzülüyordum, acıyordum, ‘’neden öyle yaptın’’ dedim. Böyle bir tartışmamız olmuştu. O zamanlar 10-11 yaşlarındaydım. Kargalık’taydım.
Çumra’da takım elbise yaptırma olanağını buldum. Bir de kendime gidip fötr almıştım. Çünkü bir adam görmüştüm fötr şapkalı, diğerlerinden değişik. Ben değişik olmak istiyordum. Hep değişik olmaya çalıştım.
-Günah değil miydi şapka?
-Fötr şapka da biraz sarığa benziyor. O nedenle de çekici geldi. Onu almıştım, biraz beni kınadılar, sonra bıraktım. Çünkü işim halklaydı. Müşterilerim onlardı. Bırak dediler, bir süre sonra bıraktım.

Sf: 30
Köy İmamı Oluyorum
İcazeti aldıktan sonra Diyanete geldim. Müftü ve vaiz olmak istiyorum. Hasan Fehmi Başoğlu diye müşavere kurulu üyesi vardı. O zaman Din İşleri Yüksek Kurulu’na, Müşavere Kurulu deniliyordu. Hasan Fehmi de onun başkanıydı. Baktı. Önce şakayla, küçümseyerek ‘’Müftü olmak istiyorsun şunu oku bakalım’’ . Ben de ‘’Bunu çok aşağı derecedekiler de okurlar. Siz çok üst derecedekilerden okuyun, ben yanlışlarını söyleyeyim’’ dedim. Çok da gururluydum. Şaşırdılar. Gerçekten hayret ettiler.

Sf: 31
Evleniyorum
-Nasıl evlendiniz?
-Karımla aynı köydeydik. Sivas’ın Şarkışla’sının köyünden. Ailemle birlikte Şarkışla’dan çıkıp dolaştık. Sonra tekrar Şarkışla’nın Yapaltı köyüne dönüp yerleşmiştik. Karımın adı Naime’dir. Naime’yle pek sevişmiş sayılmazdık. Hatta onu başkasına kaçırmayı bile planlamıştık.
Bir genç geldi. Bana Naime’yi sevdiğini söyledi. Üç kız sevmiş, üçünü de elinden almışlar. Üzüldüm. ‘’Gel bu kızı sana kaçıralım’’ dedim. Ciddi ciddi önerdim. Planladık. O akşam köyde düğün var. Fakat genç sonradan vazgeçti.

Sf: 33
Müftülüğüm
Sivas’ta köyleri ağaçlandırdık. Her köye 50 ağaç dikilsin dedim. Müftülük lojmanı yerine hastane yapılmasına önayak oldum. İmamlar için kurs açtım. Konferanslar verdim. Kurs için askeriyeden karavana alıyordum. Komutan ‘’bir koşulla veririm’’ dedi, ‘’eğer Atatürk anıtına çelenk koyarlarsa’’. Böylece ilk kez imamlar Atatürk anıtına çelenk koydular, saygı duruşunda bulundular.

Sf: 34
-Hiç tarikata girdiniz mi?
-Hayır. Bir ara Said-i Nursi’ye sempatim olmuştu. Daha sonra Necip Fazıl Kısakürek’e. Birkaç ay sürdü. Söylediklerinin tam tersini yapıyorlardı, içki, kumar vb.

Sf: 35
Böyle, çocukluktan bu yana başkaldırı hep süregelmiştir. Sonra kutsal kitaplarla karşılaşınca, Kur’an’dan önceki kitaplarla tanışınca, Muhammed’in aktarmacılığını birden kavradım.
Aaa, daha ilk elime aldığımda sahtekârlığı görebildim. İlk elime aldığımda! Hafızlar Kur’an’ı ezbere bilir, ama hafız hangi ayetin nerede olduğunu, hangi konuda hangi ayet olduğunu bilemez. Ama ben hemen bilirim. Çünkü dünyam olageldi. Bir bakıyorum, Tevrat’ın filanca yerinde şunlar var. Aaa filanca yerinde aynen var, ya da değiştirilmiş biçimiyle var. Levililer’de şu var, ona bakıyorum o da var. Hatta İncil’ine bakıyorsun o da öyle. Zaten epeydir de sorular vardı. ‘’Tamam’’ dedim ‘’bu adam sahtekârdır.’’ Ama ne fena oldum. Öyle bir hınç oluştu ki! Çünkü o benim gençliğimi aldı, çocukluğumu aldı. Ben ondan dolayı gençliğimi, çocukluğumu yaşamadım. Nice insanlar ondan dolayı yaşayamıyor. Birçok insan onun felaketzedeleri durumunda. O vardır diye; O’nun seçtiği karanlık vardır diye bir çok insan doğruyu yanlış, yanlışı doğru olarak biliyor. Yani insanca duygular ve insanca oluşumlar, o nedenle bir çok yönden gelişememiş. Hiçbir hastalık; ne bir kanser, ne AIDS, ne falandır, ne filandır, hiçbir hastalığın korkunçluğu, hiçbir felaketin korkunçluğu, o dinden gelen korkunçluk kadar korkunç gelmedi bana.
Ve o dakikadan başlayarak hemen savaşa giriştim. Savaşmama için mesleğimi bırakmam gerekir. Mesleğimin doruğundaydım. Rastgele bir müftü değilim. Hani, vardır aydın müftü, gâvur imam falanca, ama toplumda saygı görmezler. Çünkü dini bilmezler. Ben hem aydın çevrelerde, aydın müftü olarak tanınıyorum hem de dini, Arapça’yı çok iyi bildiğim için dinsel çevrelerde, din adamları çevresinde bana kâfir filan deseler de, son derece büyük saygı görüyorum. Kimi zaman önümde eğiliyorlar. Böyle saygın bir yerim de var. Ekmek de yiyorum. Eli öpülen bir durumum var.
Sivas’ta müftüyken bir sekreterim vardı. Alışılmamış bir müftüydüm. Sekreterim çok güzel bir kızdı. Müftü vekili olarak koymuştum. Gelenler ‘’Müftü Bey’le görüşmek istiyoruz’’ diyorlar. Fetvaya gelmişler, fetva soracaklar. ‘’Buyurun benim’’ derdi. Ben ise köylerde dolaşır ve köylünün ne sıkıntısı var, ne sorunu var, onları toplar getirirdim. Vali demişti ki o zaman; ‘’ Sen müesses nizamı değiştiriyorsun.’’
Bu mesleği neden bırakayım? Ama bırakmam gerekiyordu. Çünkü mademki savaşacağım; hem bu meslekle savaşılmaz hem de dürüstçe olmaz. Bütün arkadaşlarım beni –burası biraz övünür yanım- öyle tanımışlardır. Hep tutarlı olagelmişimdir. Hiçbir konuda düşündüğüm ile yaşadığım arasında bir ayrılık olsun istemedim. Karı-koca ilişkilerimde de öyle olmuştur.
Dinsiz, pardon Muhammed’siz peygambersiz olduğum dakikadan başlayarak açıkça söyledim. ‘’Ben peygambere inanmıyorum, ama Allah’a inanıyorum’’ O bir süre sürdü. Ama çok uzun değil.
Deneyler yaptım kendi kendime, Tanrının olmadığına ilişkin. Önce Tanrı varsa, bu tanrı Muhammed’in Tanrısı değildir diyordum. Olamaz ama, acaba bu Tanrı ne iş yapar? Varsa ne yapar? Önce var mı? Rastlantılar üzerinde durdum. Rastlantı ögeleri üzerinde durdum. Evde, karım gene şaşırmıştı. ‘’Sen delirdin mi’’ demişti.
Kovaya su doldurdum. Süpürgeyi alıp batırdıktan sonra duvarlara rastgele serptim. Baktım.
Bakıyorum duvarlarda çeşitli resimler oluşuyor. İnsan resmi, hayvan resmi, ağaç… Kuruyor. Ben bir daha serpiyorum. Kadıncağız orada öyle bakıyor. ‘’Ne yapıyorsun sen’’ diyor, ‘’Neden yapıyorsun?’’ Allah var mı, yok mu onu bulmaya çalışıyorum’’ dedim. Anlamıyordu, suyla süpürgeyle duvara serpmeyle Allah’ın ne ilişkisi var. Onlarla bir kanıt bulmuştum. Bu duvarlarda çeşitli resimler oluşuyor. Hayvan resmi. Gerçi süpürge benim elimde, su da. Suyu serpen de benim. Ama o biçimler benim irademden kaynaklanmıyor. Rastlantısal oluyor. Eğer benim irademden kaynaklanıyor olsa, aynı biçimleri bir daha yapabilmeliyim. Aynı biçimde serpiyorum, başka resimler meydana geliyor. Demek ki rastlantılar. Öyleyse neden insanlar de evren de rastlantısal olmasın. Pekâlâ milyonlarca yıl içinde, biçimden biçime gelişerek, değişerek. Antropolojiyle de çok yakından ilgilendim. Bu Allahlık iki üç yıl daha sürdü. Birden tümden o da silindi. O gelişmeler artık Tanrının hiç olmadığı noktaya gelmekle sıçrama gösterdi. Tanrıyı inkâr etme demiyorum, olan bir şey yok ki inkâr edeyim. Tanrının yok olduğunu bilme noktasına varmam, o sıçramam, birkaç yılımı aldı.
-Müftülüğü bıraktınız.
-Peygambere inanmadığım zaman bıraktım. Çöpçülüğe başvurmuştum. Bir arkadaşımın önerisiyle TRT’de göreve başladım, bir sürü program yaptım.

Sf: 38
Babamla ilişkilerimiz bunun üzerine çok sarsıldı. Daha sonra dinsiz ve tanrısız olduğumu öğrendi. Saldırılar hakaretler geldi. Karşılık göremeyince yoruldu.

Sf: 39
-Hakkınızda hiç dava açıldı mı?
-Hayır. Hukuki açıdan dikkat ediyorum.

Sf: 40
İnsanın maymundan geldiği anlamını vermek için. Deniyor ki, dinlere göre, insanlığın başlangıcından bu yana geçen zaman ancak beş-altı bin yıldır. Oysa bilim milyonlarca yıla götürüyor bunu. Arada bilim ve din arasında bu kadar uzaklık vardır.

Sf: 41
‘’Başlangıcından Bu Yana İnsanlık’’ adlı programdan sonra, içime sinen bir program yapmadım. Onun bunun verdiği programlardı. İstanbul’a geldim. Bir sürgünüm de burasıydı. Bir sandalye verdiler, oturuyorum. Bir iş yaptırmıyorlar. Bir gün dilekçe verdim: ‘’Ben vezneden para alıyorum. Bir hizmet karşılığında alıyorum bunu. Ya bana görev verin ya da görevime son verin. Vereceğiniz iş süpürgelik de olabilir. Önce bilemem, ama sonra öğrenirim, onu da yaparım. Söz veriyorum yapacağım. Ama mutlaka bir iş yapmalıyım. Bu kadar saçacak zamanım yok, masanın başında’’ dedim. Komik komik görevler vermişlerdi.
Sürgünümde Genel Müdürü mahkemeye vermiştim. Genel Müdürü ve Ankara Bürosu Müdürü’nü 15’er bin lira tazminata mahkûm ettirmiştim o zaman. Sonra Danıştay kuruluna döndüm, 1982’ye kadar. 1982’de emekli olma fırsatı doğunca hemen kullandım. Ayrıldım; ben TRT’den kurtuldum, TRT benden kurtuldu…

Sf: 43
Tanrıyla insan arasında aracıdır. Puta taparlar ‘’neden bunlara tapıyorsunuz’’ diye suçlanıyor. ‘’Biz bunlara Allah’a yaklaştırır diye saygı gösteriyoruz’’ diyorlar. Mekke’deki putlar sanat ürünüydü, simgeydi. Tanrı diye düşünülmemiştir. Simgeledikleri melekler var. Sami dinlerinde de var aynı melekler. Asıl yapan eden, eylemin başındaki Tanrıdır. Tanrıyla yetki paylaşımı var bir ölçüde, ortak değiller. Sami dinlerinde böyledir. Melek çok daha fazla karışıyor. Tanrı bazen ‘’yaptık’’ der, ‘’yaptım’’ yerine meleklerle birlikte. Ataerkil dönem erkeklik erkiyle yaratılmış Tanrının dinleri etkinlik kazandıktan sonra bir ayrım oldu. Sami dinler egemenlikleri altında tuttukları için böyle bir ayrıma inandırdılar.

Sf: 44
Yüce yaratıcı kavramı kadının, kadın erkinin etkin olduğu dönemde, o zaman yaratıldığı için, o zaman yaratılan Tanrı biçimlerinde kadın olarak Tanrıça görülmüştür. Bu değişmiştir. Sami dinlerinden bütün Tanrılar erkek olarak düşünülür. ‘’Tanrının cinsiyeti yoktur’’ dense de eril ve dişil sözcüklerin kullanımında kendini gösteriyor, çok belli oluyor. Müslümanın Tanrısı Arapça’daki eril sözcüklerle anlatılıyor. Fransızca’da, İngilizce’de yine öyle. İşte lord deniyor tanrıya. Bunlar gösteriyor ki, erkek olarak düşünülmüştür. Ayrıca efendi olarak düşünülmüştür. Çünkü efendi-köle ilişkilerinin etkin olduğu dönemde yaratılmıştır, bu tanrılar.

Sf: 45
Hititler’de 1001 tanrı vardır. Falanca yerde binlerce Tanrı, tanrılar vardır. Ama bakıp araştırdığınız zaman görürsünüz ki, Hititliler’inki de, bilmem falancanın bilmem nesi de hep yüce Tanrı kavramını yansıtıyor. Örneğin bir Fırtına Tanrısı, oradaki insanlar fırtınayı Tanrı olarak saymış değildir. Din korku ürünü olduğu için, bu tür korku veren ya da insanların sığınabileceklerini sandıkları şeyler, Tanrısal bir güçten kaynaklanıyor diye düşünülmüştür. Öyle gelmiştir onlara. O nedenle işte şu Fırtına Tanrısı denilmiştir.
Tapınmalardaki değişiklikler bile çok derinde değildir. Dediğim gibi beş vakit namaz, o güneş, ay hatta boy aptesi Sâbiîler’de aynen var. Kurban kime kesiliyordu? Tanrı aya kurbanlar mı kesiyordu? Görünüşte evet, öyle. Tanrılar putlar var, o putlara kurban kesiliyordu. Ama bu sadece görünüşte. Temelde ilkel insanların çözemedikleri doğa olaylarını bağladıkları Yüce Tanrı gücüne yaranmak ya da sığınmak, onun vereceği zarardan kurtulmak ya da onun korumasına ermek için, sığınmak için yapılan hareketlerdi o tapınmalar.

Sf: 47
Dinleri yaratmış gelişmeler, kurallarını, biçimlerini yaratmıştır. Bütün bunlar doğru. Fakat o ürünler ileri doğrultuda olmamıştır. Şimdi tarih yönünden Hıristiyanlık İslam’dan öncedir. İslam daha sonra ki bir dönemin ürünüdür. Kurallarına baktığımız zaman İslam Hıristiyanlıktan çok geridir. Niye? Örnek verelim: Hıristiyanlıkta el kesme yoktur. Kısas yoktur. Çünkü kısas bire bir anlayışına dayanır. O öldürdü, sen de onu öldüreceksin; ilkel kafa bunu böyle düşünür. Gözünü çıkardı, sen de onun gözünü çıkaracaksın. Elini kesti, sen de elini keseceksin. İsa diyor ki, ‘’eskiler böyle diyordu, ben öyle demiyorum.’’
Şimdi bu sözünü ettiğim göz çıkarma, el kesme, kısas yapma Yahudilikte Tevrat’ta vardı. Tevrat Hıristiyanlıktan önce, İslam, Hıristiyanlıktan daha ileri bir kural getireceği yerde Tevrat’takini alıyor. Tavrat’taki de daha önceki, çok çok önceki ilkel kurallara dayanıyor. Bir Hammurabi yasası. Hatta Tavrat’ta öyle kurallar var ki, Hammurabi yasasından daha geri. Oysa Tevrat dönemi daha sonraki bir dönem. Yüzyıllarca sonraki bir dönem. Bu da bana göre şundan kaynaklanıyor: İnsanlık ilerledikçe o düzenin, o zamanın egemenleri, ileri dinsel kurallar getirmek yerine, çok daha ileri kurallar getirip insanların düşüncelerini, duygularını yani düşünce hayatlarını gerilere bağlama gereği duymuşlardır. Sürekli fizik ötesi dünyaya insanları kapamak istemişlerdir. Fizik ötesi dünyanın kuralları ise her zaman binlerce yıl ötesine gitmiştir. Getirilen kurallar, yeni şeylerle uygulanmıştır, diyelim televizyona uygulanabilir, bir radyoya uygulanabilir, falanca filanca bir teknolojik araca uygulanabilir, o kurallar. Ama kuralların kendisi çok geri bir kuraldır. Onu içine alıyor diye onu ileri görmemek gerekiyor. Bunu söylemeye çalışıyorum.

Sf: 48
-Hıristiyanlık uzunca bir süre muhalefette kalmış. İslam ise çok daha erken iktidar olmuş. Ayrıca İslamiyette malı mülkü koruma var artık. Bir yerde yavaş yavaş ticaret sermayesi birikimi sağlamak üzere kuralların geldiğini görüyoruz. Hırsızlık yapana çok ağır cezalar, başkasının malını çalana ceza var. Ağır cezaların nedeni ilkellikten mi, yoksa o mülkü, yavaş yavaş birikmeye başlayan sermayeyi korumaya çalışmak mı? Yağma ve talanı önlemek mi?
-Çok güzel. Mülk gelmiştir. Onlar o gelişmiş olan mülkü geri bir şeyle koruma yoluna gitmişlerdir. Benim de zaten söylemeye çalıştığım bu. Yani cezanın kendisi çok gerilerde bir ceza. Yani cezanın kendisi o gelişmeye paralel değil. Mülk ileri bir anlaşmanın ürünü.

Sf: 49
Bugün yeryüzündeki bütün dinler, binlerce yıl önceki ilkel inanç ve kuralları taşıyor. Hiçbirinin inanç ve kuralı, içinde bulunduğumuz çağın, evrensel dünya görüşlerinin, ileri insanlık anlayışının ürünü değildir. Dinlerin hangi kuralının alırsanız alın, mutlaka özü binlerce yıllık ilkelliğe dayanıyor. Hangisi olursa olsun.

Sf: 50
İsa’dan aktarılan sözlere bakıyoruz ki, bir tepki olarak ortaya çıkmış. Hıristiyanlık Yahudiliğe karşı bir tepki olarak çıkmış. İsa’nın kendisi de Yahudi’dir.
Esasen İsa yaşamış mı yaşamamış mı, belli bile değil. Ama eğer yaşamışsa anlatılan şu: Celile’den çıkıyor. İşte Basra’dan gidiyor; bir geniş omuzlu, uzun botlu bir adam, bir genç insan. O da diğerleri gibi Mesih arıyor, kurtarıcı arıyor. Dolaşırken gidiyor Vaftizci Yahya ile karşılaşıyor. Vaftizci Yahya ona bakıyor, yakışıklı bir adam, kurtarıcı olmaya da uygun bir durumu var. ‘’Sen’’ diyor, ‘’bir kurtarıcısın,’’ Yok öyle mi,’’ diyor. ‘’Evet’’ diyor, ‘’sen işte kurtarıcısın.’’ O da kendisinin kurtarıcı olduğuna inanıyor.

Sf: 51
Hıristiyanlığın bir özelliği var: Hıristiyanlıkta bu dünya işlerine, öğretisine yer verilmesine karşın cemaat oluşmuştur. Mesela İslam’da cemaat 19. yüzyılda oluşmuştur. Ama Hıristiyanlıkta daha ilk zamanda cemaat olmuştur. O sırada kilise egemenliğine dönüşmüştür. Engizisyonlar falanlar filanlar da hep o cemaatin ürünüdür. Yani Hıristiyanlık cemaatinin ürünüdür.
İslam radikalistleri de bugün insan hakları demokrasi kavramlarını kullanageliyorlar. Ama laftır. Onlara sorarsanız insan hakları derken, acaba Kur’an’dan hadisten neler, İslam’dan neler söyleyecekler? Onlar, birtakım ayetler gösterecekler, birtakım hadisler gösterecekler. Bakacaksınız o ayetlerin de, hadislerin de seslendiği alan, işte o binlerce yıl önceki insanın yaşam alanıdır. Yani hiçbir zaman İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin, insanlığın bugünkü anlayışının ulaştığı düzeyle ilinti kurulamaz.

Sf: 52
Atatürk, Türkiye’nin çok çok büyük bir şansı. Saydığım bir kişidir. İyi ki Atatürk diye bir kimse gelmiştir. Her birinin yüzyıllarca, ancak yüzyıllarca süren bir zamanda gerçekleştirilmesi mümkün olabilecek devrimlerin ülkemizde gerçekleştiğini gördük. İyi ki bu olabildi.
Atatürk evrensel öğeleri yakalamış olsaydı, ben onu Kâzım Karabekir’den farklı görmezdim. Yani niçin laikliğe önem veriyoruz? Evrensel olduğu için. Hiçbir demokrasi, laikliği içine almadan tam anlamıyla insanlığa layık bir demokrasi olamaz; doğru bir sistem sayılmaz bana göre. Mutlaka laiklikle içeriğe kavuşur demokrasi, gerçek içeriğe kavuşur. Ayrıca laikliği içine almayan demokrasi beni hiç ilgilendirmez. Laikliğin olmadığı demokraside ben hiçbir zaman yokum.

Sf: 53
Ama demokraside yine bir şey var. Birileri toplanacak, o birilerine dayalı bir belirleme olacak. Birileri tutsalar da ‘’iki kere iki 25 eder’’ deseler; bunlar oy birliğiyle bunu söyleseler, ben demokratik bir uygulamadır, buna saygı göstermek gerekir demem. Hayır, bunların hepsi saçmalamıştır, derim. Yani ben ‘’demokratik’’ oylamayı da kabul etmem.

Sf: 54
Bana deseler ki, senin elindedir, bir Kürdistan devletinin kurulmasını ister misin?
Hayır. Bir düğmeye basıp da Kürdistan devletinin kurulması.. Şunun için istemem: Biliyorum ki, şu anda Kürdistan devleti diye bir devlet kurulmuş olsa, şeyhin, ağanın, şu anda etkin olan kim varsa onların çocukları, kendileri egemen olacaktır. O toplum gene geri olarak kalacaktır.

Sf: 56
-Askeri darbelerle önlenmesi mümkün mü şeriatçılığın?
-Yok, hayır. Askeri darbeler şeriatı güçlendirir. Her zaman da öyle olmuştur. Askeri darbelerde generallerin en ilericisi bile gericidir. En ilericisinin kafasında bile dinsel örümcekler vardır. O örümcekler ileri dünya görüşünün filizlenmesine izin vermez.

Sf: 57
-ABD, İsrail şeriata karşı müttefik olabilir mi?
-Amerika kuskusuz dünyada bir hegemonya kurmuştur, bir güç oluşturmuştur. Hep bu gücü sürdürmek istemiştir, isteyecektir. Yani dünya ağasıdır. Gezegenimizin ağalarından biri. Bu ağa kimi yerde bütün ağalarda olduğu gibi koruyuculuk yapar. Doğu’da bazı ağalar giderler, kimi aileleri çağırırlar. ‘’Ne kadar buğdayın oldu?’’ İşte ağa 90 teneke buğdayım oldu’’ der. Oysa bu aileye 100 teneke buğday gereklidir. Ağa 10 teneke de kendinden verir buna. O da ‘’Allah razı olsun, Allah başımızdan ağayı eksik etmesin’’ der ve gider. Oysa o ağa, o aileyi o konumda tutmak istemiştir. Aile onun farkında değildir. Aile her zaman bütün gücünü ağanın yararına kullanır. Fakat ağa ona 10 teneke buğday verdi diye minnettarlık duyar. Amerika’nın gezegenimizdeki durumu böyledir. Kimi toplumlara biraz bir şeyler veriyor, verir. Ama çok daha fazlasını çıkarır.
Ağalar nasıl şeriatı kullanıyorlarsa, dini kullanıyorlarsa bu da öyledir.
-İsrail?
-İsrail şeriatın odağıdır. Zaten şeriat sözcüğü de onlardan alınmıştır. İsrail, dünyadaki ilkelliğin, gezegenimizdeki en önemli kaynaklarından ve sürdürücülerinden biridir. Eğer İsrail olmasaydı, Yahudilik olmasaydı bugün şeriat belası olmayacaktı. Hıristiyanlık olmayacaktı ve küçük dinler olmayacaktı.
İsrailler, başka dinlerden, Voltaire’in deyişiyle başka toplumlardan çalmışlardır, hırsızlaşmışlardır. Voltaire diyor ki, ‘’Araplar hırsızlıkta onlardan daha ileri gitmiştir.’’ Evet, onlar da bu hırsızlardan çalmışlardır. Yani Yahudilerden çalmışlar, onlar da o şekilde pazarlamışlardır. Şimdi, hunharlık, kan dökücülük, ilkellik kanlarına, iliklerine kadar sinmiştir. Bu arada dünya ticaretinde çok erkin duruma geldiler. İki şeye ben çok hayıflanırım. Bir, Arapların o petrol gücüne sahip olmalarına, bir de İsrail’in dünya ticaretine egemen olmasına. Ne kötü! Ne büyük talihsizlik!
İki ilkel güç, çok önemli potansiyele sahip olmuştur dünyada. Ama elbette ben bir Hitler kafasıyla düşünmüyorum Yahudilere bakarken. Yahudileri anlarım da Yahudiliği ilkel bulurum. Yahudilik benim için ayrıdır, Yahudiler ayrıdır. Yine Müslümanlar ayrıdır, Müslümanlık ayrıdır. Onun gibi. Yani İsrail de dünyamızın problemlerinden biridir bence.

Sf: 59
-Nasıl bir toplum düşünüyorsunuz, ütopyanız?
-Benim düşünce dünyam ki bence ütopya değil bu, ben insanlara daha güzel bir dünya öneriyorum. Benim önerdiğim dünyada bir kere kesinlikle dinsizlik olacak.
-Birinci madde…
-Evet. O dünyada dinsizlikle özgürlüğü ben eşit sayıyorum. Din olmadığı zaman tabular olmayacak. Din olmadığı zaman insanların belirli şeylere kafalarını, duygularını koşullandırmaları olamayacak. Din, insanları hem hapse sokuyor hem de pranga vuruyor, duygularına, kafalarına pranga vuruyor. Böyle düşünmeyeceksin, böyle düşüneceksin; böyle duymayacaksın, böyle duyacaksın; bunları koyuyor.
Ayrıca din olmadığı zaman, belirli kimselerin bekçiliği olmayacak. Yani dünyadaki paylaşımlarda böyle olmayacak. Çünkü düşünün, imam-hatip okullarının sayıları, din eğitimi veren okulların sayıları gittikçe artıyor, niçin? Bekçilik için. Okullara zorunlu din dersleri konuluyor, niçin? O bekçilik için. O bekçiliği yaptıranların umurlarında bile değildir, din, Tanrı… Onların tek umurlarında olan, onu nasıl kullandıkları, nasıl kullanabilecekleri de… Şimdi din olmadığı zaman, bir kere o güçlerin gücü o denli olmayacak. Yani şu olmayacak;  çoban sürü ilişkisi bozulacak. Çoban-sürü ilişkisi olmayacak ya da bozulacak. O çoban-sürü ilişkisi bozulduğu zaman zaten paylaşım biçimleri de kendiliğinden değişecek. İnsanlar düşünebilecekler. Bunu ne kadere bağlayacaklar ne de miras haklılığına bağlayacaklar.

Sf: 60
Homo Sapiens (akıllı olarak bilinen ilk insan a.n.) niye ortaya çıktı? Nasıl ortaya çıktı? Doğayı değiştirerek. Doğayı değiştirdi. Doğayı değiştirirken kendisini değiştirdi. Kendisini değiştirirken doğayı değiştirdi. Ve buna koşut olarak gelişti.
Gelişmelerin önü birtakım şeylerle sonradan engellendi ya da kimilerinin, kimi kesimin yararına bırakıldı. Kimi kesim gelişti, kimi kesim olduğu yerde bırakıldı. Yani bir gönde düşünün; eller, kollar uzamış gitmiş, ayaklar kalmış, Ya da bir el uzamış, öbür el kısa kalmış. Bir ayak uzamış alabildiğine öbür ayak kısa kalmış. Onun gibi bir durum meydana gelmiş gezegenimizde. Niçin? Çünkü gezegenin kimi kesimlerini, güçlerini kimileri elde etmiş, ta ilkel dönemlerden böyle sürüp gelmiş bu. Elde etmekle kalmamış. Bu elde ettiklerine haklılık kazandırma yollarını aramış, haklılık kazandırma yollarını da fizik ötesi değerlendirmelerde bulmuş. Yani açıkçası dinde daha çok bulmuş. Onun için din, her kesim insanın sorunu olmalıdır. Yani kimileri der ki, din benim sorunum değildir. Hayır. Din yönünden yol açılmadığı zaman hiçbir sağlıklı dünya sistemine ulaşılamaz. Sosyalizm mi? Hangi noktaya varmak istiyorsanız, mutlaka ona giden yolda din engellerinin aşılması gerekiyor. Çünkü din, bir yandan insanları uyuştururken ve uyuşturmaya koşut olarak çobanlara bağlarken, öte yandan ona karşı çıkacak ya da çıkan ileri dünya görüşlerine karşı coşturur, saldırtır.

Sf: 62
-Ayrıca bir mesajınız var mı?
-Bence insanlık kurtuluşunu dinsizlikte bulacaktır. Demin onu söylüyordum. Dinsizler artık kabuklarına çekilmemelidirler. Yani dinsizlik, insan için bir onur olarak sunulmalıdır. ‘’Ben dinsizim, ama ‘şöyledir’ falan deyip, ona sanki utanç verici bir şeymiş gibi gerekçeler aranmamalıdır. Göğsünü gere gere ‘’Ben dinsizim’’ diyebilmelidir bir insan.”

Sf: 63
Bir rastlantı. Gezegenimizde insan oluşmayabilirdi, olmayabilirdi. Pekâlâ olmuş işte. Böyle olmayabilirdi. Ben bilmem nereye giderdim. Doğu bilmem nerede olurdu da, bu karşılaşma olmayabilirdi, filan biçiminde.

Sf: 65
Dinsel kesim saygı gösterir ama yayımlamaz. Çağdaş kesim de böyle olunca benim yerim yok mu diye düşünürdüm. O kadar yazıyorum, çalışıyorum. Doğu’dan [Perinçek] ilk kez söz ettiklerinde aydınlar konusunda iyi bir izlenimim yoktu. Özel konuşmalarda dinsizler, ama üzerine gidilmemeli diye düşünüyorlardı. Yaşar Kemal’le beni Yıldırım Aktuna tanıştırmıştı. Küçükyalı’daki evime geldiler. Sabaha kadar konuşurduk. Çok döküntü bir evdi. ‘’Burada nasıl oturuyorsun’’ diyorlardı.
Halk aydınlar gibi değil. Komşularımla ilişkilerim hep iyiydi. Aşure getirirlerdi, geri çevirirdim. Dini inancım yok derdim.

Sf: 66
‘’Ben politikacı olamam. Benden çok uzak bir iş’’ diyordum. Yandaş toplamak için vereceği ödüller olur, ben veremem. CHP’den zorladılar. 1973 seçimlerinden önce Sivas’tan adaylığımı koydular.
Almanya’dan bir yakınımın arabasıyla Sivas’a gittik. Yapracık köyüne vardık. Nasıl, ne söyleyeceğim. CHP’yi mi, kendimi mi anlatacağım. Yanımızda köyün hafızı var. Sivas müftüsüyken köyü ağaçlandırmışım, yolunu, elektriğini getirmişim. Müftülükten başka her şey yapmışım.
Köye varışımız Cuma’ya rastladı. Başıma biriktiler. Vaaz vermemi bekliyorlar. Daha iki üç saat var. Dinden imandan söz etmiyorum, etsem de aykırı şeyler söylüyorum. Namaz vakti geliyor. Hafız fısıldıyor, vaaz vermemi istiyor. ‘’Saçmalama nasıl yaparım’’ diyorum. Cemaati nasıl idare ediyor bilmiyorum. Birer ikişer yanımdan ayrılmaya başladılar. Baktılar namaz da kaçıyor, vaazdan vazgeçtiler. Cemaatten kalan son kişi de gitti.
Başka türlü davranamazdım. Sonra hangi sözüme inanırlardı. Hafız, ‘’Efendim bu iş buraya kadar’’dedi. ‘’ Ben de daha fazlasını düşünmüyorum zaten’’ dedim. Geri döndüm.
‘’Ben birçoğunu komünist yaptım. Ama seni Parti’ye bile alamam. Dine azgın bir boğaya yaklaşır gibi yaklaşmak lazım’’ diyorlardı. Oysa karanlığa yaklaşır gibi, ışıkla yaklaşırsın.
Bana yer yoktu, 2000’e Doğru’nun kapıları açılana kadar. Düşük yada kazara doğan çocuk gibi orada burada yazılarım çıkıyordu.

Sf: 67
-2000’e Doğru olarak birçok girişiminiz oldu, gerek Diyanet ve akademisyenler gerekse yazarlar arasında. Kimse sizinle tartışmak için gelmek istemiyor. Bir yanıt da veremiyorlar neden?
-Bana cevap vermek zorunda olan din çevreleri, benim din ve İslam konusunda ne kadar uzman olduğumu bilirler. Müftü olarak, vaiz olarak, çeşitli din kesimlerinde görev yapan bir dolu öğrencim var. Ayrıca yaptığım görev, yazdığım yazılar nedeniyle de beni tanırlar. O nedenle benim karşıma çıktıkları zaman nasıl bir durumla karşı karşıya geleceklerinin bilincindeler. Yani öyle kolay bir lokma bulsalardı hemen atlayacaklardı, reddiyelerini sunacaklardı. Daha başka türlü karşıma çıkacaklardı. Beni susturmak, çürütmek için ellerinden gelen her şeyi yapacaklardı. Fakat şimdi böyle açıktan karşıma çıkma yürekliliğini göstermiyorlar. Güç durumda kalacaklarını, perişan olacaklarını bildikleri için, bu nedenle açıktan karşıma çıkmak yerine benim hakkımda el altından ‘’işte böyle işte böyle’’ birtakım şeyler yayma yoluna gidiyorlar.

Sf: 68
Daha önceleri Hüseyin Hatemi’nin ağzından bana Nazan Güvenç söylemişti. Benim Yahudi ajanı olduğum söylenmişti. Ben o zaman haber göndermiştim. Ben Yahudilik aleyhine konuşayım kendisi de Humeyni aleyhine konuşsun. Kimin ajan, kimin ajan olmadığı ortaya çıksın demiştim. Bu tür yalanlarla karşıma çıkıyorlar.
-Din adamları çevresiyle ilişkiniz sürüyor mu?
-Diyanetten bazen bilirkişi olarak danışıyorlar ‘’Kendi fikrinize göre değil, İslama göre yanıtlayın’’ diyorlar. Diyanette müfettiş MY ‘’Türban konusunda yazsanıza, siz yazarsanız gerçek yazarsınız’’ dedi. ‘’Yazdıklarımı beğeniyor musunuz?’’ diye sordum. ‘’Evet, şaşıracak bir şey yok’’ oldu yanıtı.
On vaizi dinsizleştirdim. Ama hiçbiri söylemiyor. Çıkıp vaaz verdiklerinde şaşırıyorum. Aklıma söyledikleri geliyor.
MK ile ilk karşılaşmamızda radyoda ‘’Başlangıcından Bugüne İnsanlık’’ programını yapıyordum. ‘’Hoca, dedi, bu işte bir iş olduğunu biliyordum, ama şimdi hiç şüphem kalmadı.’’ İyi Arapça bilir, rahat rahat içkisini içer, sinemasına tiyatrosuna gider. ‘’Sayende özgürlüğüme kavuştum’’ diyor.
Tekirdağ’da bir imam, hatim indiriyormuş. Parayı az vermişler. Başlamış Arapça sövüp saymaya: ‘’Topunuz’un da…’’ diye. Herkes de ne anlasın, ‘’Amin’’ deyip duruyormuş.
Gene bir imama sormuştum, sabahları hangi sureyi okursun diye. Anlamını söyleyince, ‘’yapma yahu.’’ Diyerek çok bozulmuştu. ‘’Bekâreti bozulup bozulup düzelir’’ diye bir sureydi.
(…) ilinin merkez vaizi, Diyanet teşkilatında müfettiş HA’ya ‘’inancından hiç kaldı mı?’’ diye sorduğunda ‘’herhalde kalmamıştır, temizlenmiştir’’ demişti.
(…)’ların liderinden SY de inanmaz. 65-66 yıllarıydı. Bir gün otobüsümü durdurup beni öldürmek isteyen müridlerine, ‘’Hocalarınızı getirin tartışalım, o beni ikna ederse ben de sizin tarikata gireceğim’’ dedim. ‘’Çok büyük âlimdir, yazık olur, ileride kazanırız’’ diye yanıt vermiş. AB’den DR. SÖ, ‘’rahat yaşamak varken,ne diye böyle işlerle uğraşıyor’’ diye haber gönderdi.
Gene radyoda program yaptığım sıralar, ‘’Aşağıda adamın biri sizi bekliyor. Israrla sizi istiyor.’’ dediler. İndim, ‘’Necmettin Ağabey, sizinle görüşmek istiyor’’ dedi. ‘’Kim’’ diye sordum. Erbakan’mış. ‘’Randevu alın, uygun zamanda görüşürüz’’ diye yanıt verdim.
Partide bekliyormuş. Kültür Yayınları Müdürü MŞ. ‘’keşke kabul etseydin, komik olurdu’’ dedi. Tekrar geldiğinde, başka bir yerde görüşmek istediğimi söyledim. İPA’da, İslam Pazarlama’da bekliyormuş. Gittim. Erbakan içeri girince Müdür hemen yerinden fırladı. Erbakan, ‘’Aydın bir insan olduğunuzu söylediler. Çok iftihar ettik. Ancak programlarda bizim Parti’ye hiç yer verilmiyor. Kardeşlerimize de yer verin’’ dedi. Aramızda şöyle bir konuşma geçti:
-Ben yönetici değilim, prodüktörüm
-Yemekte filan arkadaşlarınıza söylersiniz.
-Elimden gelse bütün partilere yer verirdim, sizinkine vermezdim.
Kızacak sandım. Hiç oralı olmadı. ‘’Neden?’’ diye sordu.
-Diğer partiler iyi yönetiriz diyor, oy istiyorlar. Siz kendi adınıza değil. Tanrı adına, İslam adına istiyorsunuz. Kardeşleriniz kim?
Birtakım isimler sayıldı. Hepsi politikacı. O sırada TRT’ye beni çağırmaya gelen adam söze karıştı.
-Necmettin Ağabey söylemiyor. Ben söyleyeyim. Ne kadar para alıyorsun? Senin gibi bir kardeşimizin memur maaşıyla geçinmesine gönlümüz razı olmaz. Ben İslam uğruna iki karı boşadım, malımı servetimi verdim.
-Rüşvet mi teklif ediyorsunuz?
diye sordum.
-Yok İlama hizmet..
‘’Duymamış olayım’’ dedim çekip geldim. Ahmet Taner Kışlalı’nın döneminde Kültür Bakanlığı’ndan İAÇ, evime kadar geldi, bir kitabın çevirisini yapmamı istedi. Hayy İbni Yekzan.* İlk Farabi yazıymış, daha sonra İbni Sina, 12. yüzyılda İbni Tufeyl yazmış. Batı dünyasında yankılar yapmış, Dante’nin İlahi Komedyası’nda payı olmuş bir roman. Yönetim değişince ateist bir çizgide bir roman diye basmadılar. Şimdi beni görünce kaçıyor. ‘’İslama karşı olacağına, dinleri birleştirici tavır al, arkandan gelelim’’ diyor. ‘’Yalnızca İslam değil, dinler olmasaydı, insanlık daha ileri düzeye ulaşırdı’’ dedim. ‘’Âlemin yaratıcısı yok mu?’’ diye sordu. ‘’İnsanın var olması birkaç milyon yılı geçmez. Gezegenin geçmişi beş milyarlık. Neden beklemiş o zaman?’’ deyince ‘’İnancımı altüst ettin’’ dedi.
*Hayy İbni Yekzan: (Büyük Laourusse, s.5529) İbni Tufeyl’in ünlü felsefi romanı Hayy bin Zekyan, Ortaçağ’ın en iyi yapıtlarında biridir. Bu romanda Hayy, Hindistan’ın ıssız bir adasından ortaya çıkan anasız babasız bir çocuktur. Bir ceylan tarafından beslenir ve ceylan çok geçmeden ölür. Tek başına kalan Hayy, yavaş yavaş en yüce doğuları keşfeder: Demek ki Tanrı insandır ve onun bilgisine sezgi yoluyla erişebiliriz.

Sf: 71
-Mukaddime’yi  çevirdim. Herhangi bir çevirmen gibi yapmıyorum. Bir cümle için günlerce uğraşıyorum.
Benim yazdıklarımda mizah bulunuyor. Buna katılıyorum, mizah olabilir. Ama benim yaptığım mizah değil. O, dinin özünden gelen bir mizah. Yani şimdi öyle şeyler var ki, dinde üstü örtülegelmiştir, ideal gösterilmiştir. Akıl ve bilimle bağdaştırılmak istenmiştir. Çok sevimli gösterilmiştir. Ama aslında onların kapakları kaldırıldığında, örtüleri üzerinden alındığında, bugünün insanına ne denli gülünç gelebileceği ortaya çıkmıştır. Kendi inandıkları kaynaklardaki şeyleri mizah üslubunda buluyorlar. Kendi temel kaynaklarında var olan şeyler alaycı geliyor. O alaycılık benden değildir.

Sf: 72
Çok açık olan, yoruma hiç gerek kalmayacak olanların bile. Örneğin Kur’an’da ‘’kadın dövün’’ diyor. Nisa suresinin 34. ayetinden alıyorlar bunu, o öyle denmek istenmemişti, şöyle denmek istenmişti… Efendim, burada ‘’dövün ama incitmeden dövün’’ deniyormuş. Sanki incitmeden dövmek mümkün. İşte bu bir mizah olayı.

Sf: 74
En sağlam, en sahih kaynaklardan veriyorum. Yani Kur’an’dan sonra en sağlam kitap olarak Buhari bilinir. Ben Buhari’den veriyorum. Altı en sağlam hadis kitabı, Sünnilerde Hanefi kesiminde daha çok o Kütüb-i Sitte deniliyor. Ben ondan veriyorum. Bu Maliklerde en sağlamdır. Hanbelilerde İmam-ı Ahmed’in ve Hanbel’in El Müsned’ini veriyorum. Yani ben bunların dışında bir hadis vermiyorum ki, şaz bilmem ne diye karşı çıkmış olsun. Şaz diye karşı çıkanlar şazın anlamını bilmiyorlar.

Sf: 75
-Size yazılan tehdit mektuplarında genellikle ahlaki bir tavır, cinsel şiddet dışa vurumları var. Onları nasıl değerlendiriyorsunuz?
-Zaten Şeriat, İslam, din, terör demektir. Yahudiliği, Hıristiyanlığı ve İslamı ele aldığımız zaman; o tehdit mektupları o İslamın özünden gelen yansımalardır. Ahlakıyla, terörüyle o biçimlendiriyor. Son derece doğal geliyor bana. Yadırgamıyorum.
-Peki, sizce ne yapmalı? Örgütlenmek mi gerekir?
-Evet, kuşkusuz, en başta olması gereken bir şey o örgütlenme. Ama nasıl bir örgütlenme olmalı, evet nasıl olmalı? Olmalı ama.
-Ateizm için mi?
-Artık ateistler savunmada olmamalı. Yani dinsizler, övünerek dinsizim demelidirler.

Sf: 76
-Cenazenizin başında hoca, bilinen, klasik sözleri söylüyor.
-Yani bir kere kesinlikle cenaze namazımın kıldırılmasını istemiyorum. Cenaze namazımda birilerinin toplanmasını kesinlikle istemiyorum. Bir kere tören istemiyorum. Bakın size de söylüyorum, eğer ölürsem, en yakın arkadaşlarıma söylüyorum, kesinlikle benim için anma töreni! Hayır! Kesinlikle! İstemiyorum! Birileri ‘’İşte ölmüştür. İşte şöyle olmuştur.. Tören kesinlikle istemiyorum yani. Hiçbir tören istemiyorum. Cenaze.. Cenaze namazı zaten, çocuklarımdan ortanca olanı, Bahtiyar, ‘’Baba merak etme, seni yakmalarını ben sağlamaya çalışacağım’’ diye söyledi. Çocuk ne ölçüde başarılı olur bilmiyorum.

Sf: 77
En mutlu, coşkulu olduğum bir dönem. Yaşamayı çok seven bir insanım. Ancak hiçbir zaman kendi yaşamımı öne çıkaracak kadar bencil olmadım. Söz konusu olan bir tek benim yaşamım. Başkalarınınki de var. Başka bir dünya kurulsun istiyorum.

Doktrin: “Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim; halka gerçeği anlatmak uğruna ölümü mü göze alayım?” – Turan Dursun